Şangay’ın kerametleri - Kenan Alpay

May’in ziyaretinde ticaret hacminin geliÅŸtirilmesine yönelik görüşmeler gerçekten de ağırlıklı bir yer tutuyor. Ancak görüşmenin içeriÄŸi epeyce farklı alanları ihtiva eden ortak payda arayışlarıyla zenginleÅŸtirilmiÅŸ durumda. Mesela Suriye, Irak, Kıbrıs, mülteci krizi, IŞİD’le mücadele gibi konular bunlar arasında. Bu konuların konuÅŸuluyor oluÅŸu çözüme varıldığı, varılacağı veya Türkiye’nin Ä°ngiltere’ye güvendiÄŸi anlamına gelmiyor elbette. Konuyu bu baÄŸlamda deÄŸil Ä°ngiltere’nin hızlı bir biçimde Türkiye ile ortak payda arama gayretlerini arttırması açısından deÄŸerlendirmek daha doÄŸru olur. Ä°laveten Ä°ngiltere ile savunma sanayi alanında varılan mutabakatla ortak savaÅŸ uçağı üretimi, motor, radar ve silah üretimi kararını almaya iten sebeplere odaklanmak uluslararası dengelerin çözümlenmesine ciddi bir katkı saÄŸlayacaktır. 

Türkiye’nin Avrupa ve Amerika yönetimiyle yukarıda bahsi geçen alanlarda ayrıştığı hatta esaslı çatışmalar yaÅŸadığı bir vaka. Bu gerilimlere baÄŸlı olarak özellikle Rusya ile daha genelde Åžangay Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü ile yakınlaÅŸtığı biliniyor. Ticari, askeri, diplomatik alanlarda Avrupa ve Amerika’nın yıpratma ve yalnızlaÅŸma politikalarına alternatif bir partner olarak Türkiye’nin Rusya’yı öncelemesi görüldüğü üzere meyvelerini veriyor. Bu meselede en büyük yanlış; Rusya’nın gönüllü stratejik bir tercih ÅŸeklinde, bütün iÅŸgal ve katliam sicilinden arındırılarak kamuoyuna takdim edilmesinde tebarüz ediyor. 

Rusya veya Çin’le olan iliÅŸki, Avrupa veya Amerika’yla olan iliÅŸki gibi hegemonyalarını zayıflatmaya, aralarındaki çeliÅŸkilerden istifade etmeye yönelik taktik bir iliÅŸkidir. Bu taktik iliÅŸki meselesi kısa vadeli, salt geçici faydaya dayalı bir iliÅŸki olarak anlaşılmasın. Tabiatları itibariyle emperyal/sömürge tecrübeleriyle var olmuÅŸ bu devletlerin ahlak ve hukuk temelinde bir iliÅŸkiye rıza ve ikna yoluyla geçebilmeleri hiç mümkün deÄŸil. Bu süreci ister istemez onları zayıf yönleri, içine düştükleri açmazları, müttefikleriyle yaÅŸadıkları iç çeliÅŸkileri veya küresel rekabetin ortaya çıkardığı riskleri kullanarak yönetme durumu kendini dayatıyor.

Avrupa ve Amerika’da keramet aramak ne kadar doÄŸru idiyse Rusya ve Çin’de de keramet aramak o kadar doÄŸru olur. EÄŸer son dönem üzerine birçok güzelleme yapılan, övgüler dizilen Åžangay Ä°ÅŸbirliÄŸi Örgütü’nün, Rusya ve Putin’in hakiki dostluÄŸu üzerine yapılan hikâye tadındaki analizlerin bir sonucu varsa o da Ä°ngiltere örneÄŸinde olduÄŸu gibi anlaÅŸma yapmak üzere kimi ülkelerin seferber olmasıdır. Hatırlayalım kısa bir zaman önce Çin’le füze savunma sistemi anlaÅŸması yapılmış ve NATO ülkelerinden gelen tepkiler üzerine anlaÅŸma iptal edilmiÅŸti. Önceden NATO ittifakı bu gibi savunma/savaÅŸ sistemlerini ne veriyorlar ne de bir baÅŸka ülkeden alınmasına müsaade ediyorlardı. Nihayet Rusya ve Çin’e yönelik geliÅŸtirilen politikalar somut bir takım sonuçlar verme aÅŸamasına gelmiÅŸtir.

Önümüzdeki süreç Almanya’nın mevcut dengeleri kendi lehine deÄŸiÅŸtirmek üzere giriÅŸeceÄŸi adımların Türkiye bahsinde nasıl ÅŸekilleneceÄŸini gösterecek. Zorlu, sıkıntılı, zikzaklı ilerleyen diplomatik iliÅŸkiler Trump’ın söylem düzeyinden fiiliyata taşıdığı ırkçı-ayrımcı politikalarla yeni bir evreye geçecek. Türkiye’nin Suriye, Irak ve Kıbrıs’ta aleyhine iÅŸletilen pozisyonunu tersine çevirmesi için daha güçlü, istikrarlı ve kuÅŸatıcı politikalar üretmesi gerekiyor.

YENÄ° AKÄ°T